Het is vandaag de vijfde keer dat koningin Wilhelmina gedwongen haar verjaardag in het buitenland viert. De stiekeme hoop onder veel Nederlanders is dat het de laatste keer is.
Die hoop lijkt reëel, nu de geallieerden eerder deze maand Parijs hebben bevrijd. De bevrijding van de Franse hoofdstad was voor de Duitsers een zware tegenslag. Het toont ook aan hoe snel de geallieerde opmars vordert.
Toch is het deze Koninginnedag nog verboden de koninklijke verjaardag in het openbaar te vieren. Sinds 1940 is immers elk demonstratief optreden ten gunste van het Huis van Oranje strafbaar.
Elk vertoon wordt als een vijandige daad tegenover Duitsland beschouwd.
Duitse waarschuwing over Koninginnedag
Concreet betekent dit: geen vlag uit, de huizen mogen niet oranje kleuren en het dragen van insignes, gekleurde linten of bloemen op je kleding is uit den boze. Wie dit wel doet zal de "drastische consequenties" van de bezetter moeten ondergaan.
"Wij staan absoluut op het standpunt, dat elk vertoon als een vijandige daad tegenover Duitsland beschouwd zou moeten worden", is de waarschuwing van de Duitsers.
Verzet
Dat de Duitsers bij de eerste Koninginnedag al streng optraden, is niet verrassend. Kort daarvoor - eind juni - was prins Bernhard jarig en deze verjaardag was voor veel Nederlanders aanleiding om hun onvrede te tonen over de bezetter. Dat deden ze bijvoorbeeld door anjers te dragen, de favoriete bloem van de prins.
Het grootschalige vertoon van verzet schoot bij de Duitsers in het verkeerde keelgat. De burgemeester van Den Haag werd ontslagen omdat hij een felicitatieregister had toegestaan bij Paleis Noordeinde.
Ondanks het geldende verbod, proberen mensen toch op creatieve wijze hun steun te tonen aan het Huis van Oranje. Zo worden er worteltjes gegeten en dragen mensen lucifers in de knoop van hun kledingstuk, met het oranje kopje bovenop. Ook verschijnen er huldeblijken in verschillende illegale bladen.
Aubade en defilé
Elders op de wereld kon de nationale feestdag wel worden gevierd. Op Curaçao was een aubade en een defilé, waar ook Amerikaanse manschappen die op het eiland zijn gelegerd aan meededen.
In Paramaribo werden bloemen gelegd bij het Wilhelmina-beeld op het Gouvernementsplein. Ook in Nederlandse gemeenschappen in San Francisco, Caracas, Melbourne en Montreal werd getoost op de koningin.
Wij Nederlanders snakken naar de bevrijding van het Vaderland.
Minister Van Heuven Goedhart
Op een receptie in Regentspark in Londen sprak minister van Justitie Van Heuven Goedhart de hoop uit dat dit de laatste viering in ballingschap zal worden. "Wij Nederlanders, die hier in Londen bijeen zijn, snakken naar de bevrijding van het Vaderland."
De minister las ook een felicitatietelegram voor dat het gezamenlijke Nederlandse verzet naar Engeland had weten te krijgen. De gasten namen een minuut stilte in acht om gevallen verzetsstrijders te herdenken. "Dat wij hen nooit onwaardig moge zijn", besloot de minister.
Verschillende verzetskranten melden verder dat de Nederlandse manschappen die oprukken in Frankrijk geen tijd hadden om Koninginnedag te vieren: zij staken bij Le Havre de Seine over en maakten daarbij veel krijgsgevangen.
