Een evacuatie van gewonden uit Kerkrade is bijna mislukt door spraakverwarring over het moment van een staakt-het-vuren. Duitsers, Nederlanders, Britten en Amerikanen haalden de verschillende officiële tijden door elkaar.
Bijna alle 30.000 inwoners van Kerkrade zijn de afgelopen dagen naar het bevrijde westelijke deel van de stad overgebracht. Een Rode Kruissectie kreeg gisteren echter bericht dat er nog zieken en ouderen waren achtergebleven in het jongensinternaat Rolduc in Kerkrade-Oost.
Er werd aan zowel Amerikaanse als Duitse zijde een staakt-het-vuren afgesproken zodat de mensen van het Rode Kruis de oversteek van vrij naar bezet gebied konden maken. Doordat de partijen verschillende tijdzones hanteren, ging het mis.
Dubbele zomertijd
Tot twee weken geleden liepen de Britse en Duitse tijden gelijk, omdat de Britten gedurende de hele oorlog de zomertijd aanhouden en in de zomer er nog een extra uur bij hebben gerekend. Deze 'Double British Summer Time' geeft de Britten bijvoorbeeld een uur langer de tijd om voor de verduistering thuis te komen.
De westelijke geallieerden zijn echter op 17 september teruggegaan van hun 'Double British Summer Time' naar hun gebruikelijke, enkele 'British Summer Time'. Het einde van de zomertijd staat voor de Duitsers pas op 2 oktober gepland.
Doordat in alle dorpen en steden die de geallieerden in handen krijgen de Britse tijd wordt ingevoerd, is er een tijdsverschil tussen bezet en bevrijd Nederland ontstaan. Zo is de klok in bijvoorbeeld Eindhoven, Heerlen, Sittard, Weert en Helmond de afgelopen dagen al een uur teruggezet.
In Kerkrade dacht niemand aan dit tijdsverschil. De missie was al spannend genoeg, meende Rode Kruismedewerker H. Wilms. "Ieder van ons voelde het onzekere van de tocht. Toch meldde de hele sectie zich vrijwillig en met drie auto's, volgeladen met brancards en rijdende bedden, zijn we richting Kerkrade-Oost gegaan."
"Het vrijgeleide gold voor drie uur", vervolgt Wilms. "Tussen twee en vijf 's middags moest het gevaarlijke karwei geklaard zijn."
Al bij de spoorwegovergang bij het station werd de sectie tegengehouden. Ze moesten te voet verder omdat de rest van de route versperd was met landmijnen. Eenmaal aangekomen bij het internaat, trof de sectie zestien gewonden: zieken, ouderen en zusters. De zusters waren op de hoogte van het staakt-het-vuren en probeerden het tempo van de missie op te voeren.
Radeloos
De hele Rode Kruissectie en de zestien gewonden waren op de weg terug naar Kerkrade-West toen er opeens een granaat achter hen insloeg, en al snel volgden er meer. "Zusters lagen radeloos op de knieën te bidden. De patiënten waren sul van schrik of schreeuwden om hulp", vertelt Wilms.
Omdat het bij de Amerikanen een uur eerder is, beëindigden zijn het staakt-het-vuren 'te vroeg'. De hulpverleners dachten dat ze nog een uur de tijd hadden.
Hoewel de missie zo onverwacht in de strijd belandde, raakten uiteindelijk slechts twee mensen van de sectie lichtgewond. De groep kon overhaast weer terugkomen bij hun voertuigen.
Zomertijd
Op 15 mei 1940 berichtte het ANP dat op bevel van de Duitse bezetter de klok in Nederland 1 uur en 40 minuten vooruit moest worden gezet, zodat deze gelijk zou komen te staan aan de Duitse tijd. Duitsland was in 1916, midden in de Eerste Wereldoorlog, het eerste land dat een zomertijd invoerde. De Duitsers hoopten zo te kunnen besparen op grondstoffen, doordat onder anderen kaarsen en gaslampen een uur minder lang hoefden te branden.
Bron ooggetuigen:
- "De spoordijk, grens tussen Oost en West" - Limburgsch dagblad - 30-08-1984
