In Oosterbeek heerste vandaag een onwezenlijke stilte na de heimelijke aftocht van de Britse en Poolse militairen afgelopen nacht. Na ruim een week van verbeten gevechten bleken die zich met bootjes terug te hebben getrokken over de Rijn.
De plotselinge terugtrekking verraste de Duitsers. Ze hebben de afgelopen uren de perimeter behoedzaam uitgekamd op zoek naar achtergebleven para's. Bij de Oude Kerk troffen ze 300 geallieerde militairen aan die achterbleven toen de evacuatie bij het ochtendgloren werd gestaakt.
De Duitsers hebben hen krijgsgevangen genomen en afgevoerd naar Arnhem. Tijdens het marcheren zongen de Britten liederen en maakten ze het V-teken naar de filmcamera's van de Duitse propaganda. Burgers kwamen uit hun huizen om met verbazing te kijken naar de aftocht.
900 geallieerde gewonden die verspreid over negen noodhospitalen in Oosterbeek werden verzorgd zijn afgevoerd naar de Willem II-kazerne, die door de Duitsers is omgebouwd tot airborne-hospitaal. Daar worden zowel Duitse als Britse gewonde militairen opgevangen.
Net als bij een eerdere evacuatie lieten de Duitsers zich van hun hoffelijke kant zien: met tientallen ambulances werden de gewonde soldaten afgevoerd naar Apeldoorn en ze toonden zich zeer behulpzaam.
Dat komt waarschijnlijk door de Duitse generaal Bittrich, die er bij zijn troepen altijd op hamert dat zij zich ridderlijk moeten gedragen. Hij was ook degene die, tot woede van de Duitse veldmaarschalk Model, toestemming gaf voor de korte wapenstilstand van twee dagen geleden. Aan de geallieerde kant van de Rijn zijn de ruim 2000 uitgeputte airbornes van Driel naar Nijmegen gebracht om daar op adem te komen. Omdat er niet voor iedereen genoeg vrachtwagens beschikbaar waren, moesten honderden militairen de 15 kilometer te voet afleggen.
"We zeiden geen woord onderweg", vertelde kolonel Mackenzie. "Er viel ook niet veel te zeggen."
Verspreid over drie scholen kregen ze te eten en een bed om te slapen. Daar drong bij velen het besef door hoeveel mannen ze tijdens operatie Market Garden zijn verloren.
De Britse generaal Urquhart bracht in Nijmegen verslag uit aan zijn meerdere, generaal Browning. Urquhart kwam doorweekt en doodmoe binnen, Browning zag er onberispelijk uit. "Het was alsof hij van een parade kwam, in plaats van midden in een veldslag zat", merkte Urquhart na afloop op. Zelf had hij zich al dagen niet kunnen scheren of wassen. Jullie hebben te vroeg gejuicht!
SS'ers jouwen de evacués uit De inwoners van Oosterbeek hebben te horen gekregen dat ze vandaag nog hun huizen moeten verlaten. Net als Arnhem wordt het zwaar beschadigde Oosterbeek door de Duitsers geëvacueerd. Ze willen hun handen vrij hebben voor als de strijd weer oplaait.
Bij de uittocht stelden ze Duitse soldaten op die eerder door de Britten als krijgsgevangenen waren vastgehouden bij hotel Hartenstein. Zij moesten goed kijken of ze in de lange stoet burgers ontdekten die de Britten hadden geholpen.
Een van die burgers had dat door en vreesde dat hij vanwege zijn lengte zou worden herkend. Hij sloeg snel een deken over zijn schouders en ging tussen twee oudere dames lopen die een handkar voortduwden. "Ik boog me naar voren over die kar die ik duwde en probeerde op alle mogelijke manieren er twee keer zo oud uit te zien als ik was." Het plan slaagde, hij werd niet herkend.
Even verderop stond een aantal Nederlandse SS'ers langs de kant. Zij schreeuwden naar de mensenmassa: "Zie je wel! Jullie hebben te vroeg gejuicht!" Bron ooggetuigen: www.slag-om-arnhem.nl
