Het is feest in het Limburgse Mesch. Vandaag is het, als eerste Nederlandse dorp, bevrijd. De rest van ons land zal spoedig volgen, is de hoop die heerst.
Vanmorgen stuitten Amerikaanse militairen van de 'Old Hickory' divisie vlak over de grens bij Mesch onverwacht op een wagen van de bezetter met daarin een chauffeur, officier en een generaal. Bij een vuurgevecht werd de chauffeur doodgeschoten en raakte de officier naast hem zwaargewond.
De generaal die op de achterbank zat bleef ongedeerd. Hij vluchtte weg via een bietenveld en werd daarbij in zijn heup geraakt door een kogel. Kruipend wist hij zijn landgenoten in Mesch te bereiken.
Gewaarschuwd In het dorp maakten Duitse militairen en inwoners zich klaar voor de komende strijd. De hoofdonderwijzer in het dorp, Jef Warnier, werd door een Duitser gewaarschuwd dekking te zoeken.
"De Duitsers verdwenen in de richting van de grens en groeven verspreid eenmansputten in de berm en wei achter doornhagen", vertelt hij. "Tegen half tien hoorden we geweer- en mitrailleurvuur en we achtten het raadzaam ons in de kelder terug te trekken."
Rond 14.00 uur werd het dorp door de Amerikaanse soldaten bevrijd. Warnier was een van de eerste bewoners die de bevrijders welkom heette. Omdat het al een aantal uur stil was geweest, durfde hij de schuilkelder te verlaten. Het werd hem duidelijk dat de Amerikanen Mesch hadden bevrijd. "Goddank!", dacht Warnier. Er werd op bier getrakteerd, ik meen zelfs dat de pastoor enkele flessen wijn geofferd heeft.
Jef Warnier, hoofdonderwijzer Mesch Hij vertelt dat een van de Amerikaanse officieren hem vroeg de weg naar het dorp te wijzen. Dat deed hij. "Graag, mijn eerste rit in een jeep! Er werd op bier getrakteerd, ik meen zelfs dat de pastoor enkele flessen wijn geofferd heeft."
Later op de dag kwam Warnier erachter dat de Duitser die hem had gewaarschuwd, niet ver buiten het dorp was gesneuveld. Dat er meer slachtoffers waren gevallen bleek in het plaatselijke café, dat overhaast was ingericht als noodhospitaal. "Het bloed dreef gewoon de deur uit", vertelde kasteleine Lisa van Hoven.
Vlag Ze hield haar 9-jarige zoon Willy weg bij de ravage. Hij had gelukkig toch meer oog voor de oprukkende soldaten. "Toen we naar buiten kwamen, zagen we de Amerikanen. Ze kwamen door het weiland en staken gewoon over, ze bleven maar komen. Toen merkten we dat we bevrijd waren."
Pierre Smeets fotografeerde familieleden met de Amerikanen. Op een kiekje is de vlag te zien die zijn vader kort ophing bij hun boerderij 'De Muggehof' in het nabijgelegen Eijsden, het eerste gebouw dat officieel werd bevrijd. "We konden een foto maken, maar moesten die vlag ook snel weer weghalen. Anders konden de Duitsers zien dat de Amerikanen hier waren." Bron ooggetuige:
- De bevrijding van Eijsden-Margraten in 1944 - Henk Boersma
- interviews NOS
